Trình tự, thủ tục thực hiện việc nhận con nuôi trong nước. Ảnh minh họa.
Điều kiện của người nhận con nuôi
Người nhận nuôi phải đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định tại 14 Luật Nuôi con nuôi:
- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
- Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên, có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở đảm bảo việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi trừ cha dượng nhận con riêng của vợ; mẹ kế nhận con riêng của chồng hoặc cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi;
- Có tư cách đạo đức tốt;
- Không thuộc các trường hợp sau: Đang bị hạn chế quyền cha mẹ với con chưa thành niên; đang chấp hành quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, chữa bệnh; đang chấp hành hình phạt tù; chưa được xóa án tích về các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe,…
Điều kiện của người được nhận làm con nuôi
Được quy định tại Điều 8 Luật Nuôi con nuôi như sau:
- Là trẻ em dưới 16 tuổi; Nếu từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi thì phải được cha dượng, mẹ kế nhận làm con nuôi hoặc được cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận làm con nuôi;
- Một người chỉ được làm con nuôi của một người độc thân hoặc của cả hai người là vợ chồng.
Hồ sơ cần thiết khi muốn nhận con nuôi trong nước
Để được nhận con nuôi, người nhận nuôi phải chuẩn bị một bộ hồ sơ gồm các giấy tờ sau:
Hồ sơ cần thiết và trình thự thủ tục
Hồ sơ của người nhận con nuôi
- Đơn xin nhận con nuôi;
- Hộ chiếu, Chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ có giá trị thay thế (bản sao);
- Phiếu lý lịch tư pháp;
- Văn bản xác nhận tình trạng hôn nhân;
- Giấy khám sức khỏe do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp;
- Văn bản xác nhận hoàn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, điều kiện kinh tế nơi Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã nơi người này thường trú cấp.
Hồ sơ của người được giới thiệu làm con nuôi trong nước
- Giấy khai sinh;
- Giấy khám sức khỏe do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp;
- Hai ảnh toàn thân, nhìn thẳng chụp không quá 06 tháng.
Ngoài ra, nếu:
- Trẻ bị bỏ rơi: Cần thêm biên bản xác nhận do UBND hoặc công an xã nơi phát hiện trẻ bị bỏ rơi lập;
- Trẻ có cha mẹ đẻ mất tích: Quyết định của Tòa án tuyên bố cha mẹ đẻ của trẻ mất tích;
- Trẻ có cha mẹ đã chết: Giấy chứng tử của cha, mẹ;
- Trẻ có cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự: Quyết định của Tòa tuyên bố cha mẹ đẻ của trẻ mất năng lực hành vi dân sự;
- Trẻ em ở cơ sở nuôi dưỡng: Quyết định tiếp nhận vào cơ sở nuôi dưỡng.
Những giấy tờ của trẻ em được cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ lập nếu sống tại gia đình và do cơ sở nuôi dưỡng lập nếu sống tại cơ sở nuôi dưỡng.
Trình tự, thủ tục nhận con nuôi
- Bước 1: Đăng ký nhu cầu nhận con nuôi
Đăng ký với Sở Tư pháp nơi thường trú nếu có nhu cầu nhận con nuôi. Nếu có trẻ em để giới thiệu làm con nuôi, Sở Tư pháp giới thiệu đến UBND cấp xã nơi trẻ đó thường trú để xem xét và giải quyết.
- Bước 2: Nộp hồ sơ
Nếu tìm được trẻ em nhận nuôi thì người nhận nuôi phải nộp hồ sơ của mình và của trẻ được giới thiệu làm con nuôi tại UBND cấp xã nơi trẻ thường trú hoặc nơi người này thường trú.
Trong thời gian 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lý, UBND cấp xã sẽ giải quyết việc nuôi con nuôi.
- Bước 3: Kiểm tra hồ sơ, lấy ý kiến người liên quan
Trong thời gian 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, UBND sẽ kiểm tra hồ sơ, và tiến hành lấy ý kiến của:
- Cha mẹ đẻ người được nhận con nuôi;
- Người giám hộ nếu cha mẹ đẻ chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự hoặc không xác định được;
- Sự đồng ý của trẻ nếu trẻ đã từ đủ 09 tuổi trở lên;
Căn cứ Điều 9 Nghị định 19/2011/NĐ-CP, khi lấy ý kiến, công chức tư pháp - hộ tịch phải tư vấn đầy đủ cho những người liên quan về mục đích, quyền và nghĩa vụ sau khi đăng ký nuôi con nuôi và quyền của cha mẹ đẻ với con đã được nhận nuôi… Việc lấy ý kiến phải lập thành văn bản và có chữ ký hoặc điểm chỉ của những người được lấy ý kiến.
- Bước 4: Đăng ký việc nuôi con nuôi
Khi xét thấy đầy đủ các điều kiện để nhận con nuôi thì UBND cấp xã tổ chức đăng ký nuôi con nuôi, trao Giấy chứng nhận và ghi vào sổ hộ tịch trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày lấy ý kiến đồng ý của người liên quan.
Nếu UBND cấp xã từ chối đăng ký thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày lấy ý kiến đồng ý của người liên quan.
- Bước 5: Theo dõi việc nuôi con nuôi
Trong thời hạn 03 năm kể từ ngày giao nhận con nuôi, cứ sáu tháng một lần, cha mẹ nuôi có trách nhiệm thông báo cho UBND cấp xã nơi họ thường trú tình trạng sức khỏe, thể chất, tinh thần, sự hòa nhập của con nuôi với cha mẹ nuôi, gia đình và cộng đồng. UBND cấp xã cũng có trách nhiệm kiểm tra, theo dõi tình hình này.